Araştırma Makalesi | Açık Erişim
Uluslararası Psiko-Sosyal Eğitim Araştırmaları Dergisi 2024, Clt. 4(7) 153-173
ss. 153 - 173
Yayın Tarihi: Aralık 31, 2024 | Görüntüleme Sayısı: 23/27 | İndirilme Sayısı: 25/28
Özet
Bu araştırmanın amacı arkadaşlık ilişkileri geliştirme programının akran zorbalığına maruz kalan ortaokul öğrencileri üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Akran zorbalığı “Bir veya daha fazla öğrencinin, gücü kötüye kullanarak, kasıtlı olarak sürekli ve tekrarlayan olumsuz eylemlerle, gücü kendine eşit olmayan başkalarına zarar verme, incitme davranışı” şeklinde tanımlanmaktadır (Olweus, 2013). Araştırmada karma desen kullanılmıştır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden deney ve kontrol gruplu (ön test, son test, izleme testi) 2x3’lük yarı deneysel model kullanılırken nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik yöntemden yararlanılmıştır. Araştırmada örneklemi ölçüt örnekleme yöntemi ile belirlenmiştir. Araştırma ortaokula devam eden 84 öğrenci arasından belirlenen deney ve kontrol grubunda yedişer öğrenci olacak şekilde toplamda 14 öğrenciyle yürütülen bir çalışmadır. Verilerin toplanmasında Akran Zorbalığı Belirleme Ölçeği Ergen Formu (AZBÖEF) ve yarı yapılandırılmış görüşme formları kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde Mann Whitney U testi ve Friedman Testi kullanılmıştır. Deney ve kontrol grubunun ön test, son test ve izleme testi ölçümleri ile yapılan nicel analizlerde anlamlı farklılık görülmemiştir. Bu durum deney grubundaki öğrencilerin akran zorbalığına maruz kalma ile ilgili farkındalıklarının artmış olması ile açıklanabilir. Ayrıca araştırmanın nicel boyutu için kullanılan ölçek programın etkililiğinin belirlenmesinde tek başına yeterli olmamış olabilir. Nitel verilerin analizinde betimsel analiz ve içerik analizinden yararlanılmıştır. Öğrencilerin görüşleri “programın değerlendirilmesi”, “programın etkileri” ve “başa çıkma yöntemleri” olarak 3 tema şeklinde; öğretmenlerin ve velilerin görüşleri “programın değerlendirilmesi” ve “programın etkileri” olarak 2 ayrı tema şeklinde incelenmiştir. Öğrencilerin, öğretmenlerin ve velilerin görüşleri incelendiğinde psikoeğitim programının etkili olduğu görülmüştür. Öğrenciler yapılan bu psikoeğitim programı ile kendini ifade edebilme, hayır diyebilme, hakkını savunabilme, yardım isteyebilme vb. becerileri kazanarak akran zorbalığı ile daha etkin bir şekilde başa çıkabildiklerini ifade etmişlerdir. Akran zorbalığı ile ilgili okullarda uygulama temelli çalışmaların yaygınlaşmasının öğrenciler için önemli olduğu düşünülmektedir.
Anaktar kelimeler: Arkadaşlık İlişkileri, Akran, Psikoeğitim, Kurban
APA 7th edition
Bilgin, M., Yildirim, N.N., & Hamarta, E. (2024). Arkadaşlık İlişkileri Geliştirme Programının Akran Zorbalığına Maruz Kalan Ortaokul Öğrencileri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Uluslararası Psiko-Sosyal Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(7), 153-173.
Harvard
Bilgin, M., Yildirim, N. and Hamarta, E. (2024). Arkadaşlık İlişkileri Geliştirme Programının Akran Zorbalığına Maruz Kalan Ortaokul Öğrencileri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Uluslararası Psiko-Sosyal Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(7), pp. 153-173.
Chicago 16th edition
Bilgin, Muhammet, Nimet Nilgun Yildirim and Erdal Hamarta (2024). "Arkadaşlık İlişkileri Geliştirme Programının Akran Zorbalığına Maruz Kalan Ortaokul Öğrencileri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi". Uluslararası Psiko-Sosyal Eğitim Araştırmaları Dergisi 4 (7):153-173.